24 mei 2011: Psychologische oorlogsvoering in verkiezingen
Verslag
Duur : 20:00 – 22:00 uur
Deelname : 84 personen, w.o. 8 studenten
Inleiding : Prof. Willem van der Does, hoogleraar Experimentele Klinische Psychologie, Universiteit Leiden en LUMC
Moderator : Prof. Jos van den Broek, wetenschapscommunicatie Universiteit Leiden
Divertissement : Calamity Jazz
Zonder enige verdere bijbedoeling, alleen maar om in de stemming te komen toont Willem van der Does de aanwezigen een afbeelding van Cassius Catastrofus, de intrigant uit Asterix & Obelix. Zijn voordracht gaat over de toepassing van psychologische oorlogvoering in verkiezingen en i.h.b. de Tweede Kamer verkiezingen van 2010. Het uitgangspunt wordt daarbij gevormd door de vraagstelling: "Wat gebeurt er in de politieke debatten in Nederland, m.n. rond de PVV?". Vervolgens poneert hij zijn stellingen.
- De politieke partijen negeren psychologische kennis,
- m.u.v. Geert Wilders van de PVV
- en dit is één van de oorzaken waarom de PVV zo goed scoort bij verkiezingen.
Van der Does lardeert zijn betoog met videofragmenten, waarbij het lijsttrekkersdebat o.l.v. een volledig disfunctionerende Frits Wester veel indruk maakt. Dit soort debatten wordt in Nederland gevoerd in een soort zwembadsfeer, waarbij onze media slecht presteren, vergeleken met wat hun collega's in bijvoorbeeld de V.S.
Voorts somt hij de volgende feiten op.
- De steun voor de PVV bij de verkiezingen van 09jun10 was 16%. In de peilingen van 18jul10 is die steun inmiddels al 24%.
- Uit andere peilingen is gebleken dat dat 9% van de Nederlanders (zeer) ontevreden is met de bevolkingssamenstelling in de buurt, een favoriet onderwerp van de PVV.
- Een ervaringsfeit wordt gevormd door het gegeven dat bij ieder onderwerp waarover de meningen worden gepeild 2% van de ondervraagden querelanten zijn.
- Opgeteld kan 11% van de stemmen worden verklaard door voorspelbare factoren.
- Blijven er nog respectievelijk 5% en 13% over om de verkiezingsuitslag en de peiling een maand later te verklaren; de te verklaren variantie.
De doelen van de campagne van de PVV waren, in volgorde van prioriteit:
- regeringsdeelname en
- zoveel mogelijk zetels in de Tweede Kamer verwerven.
De PVV-strategie was voorkomen dat de PvdA de grootste partij wordt.
De daarbij gebruikte technieken waren de volgende.
- Een karakteraanval op de PvdA-lijsttrekker, Job Cohen.
- Het bevorderen van angst.
- Het framen van onderwerpen.
- Het controleren van de media.
- Het mijden van serieuze debatten.
Vervolgens geeft Van der Does een review van de PVV-campagne in eennotedop. Daarbij komen aan de orde:
- associaties & beeldvorming,
- angst-inductie,
- het reageren op persoonlijke beledigingen,
- het reageren op vuil spel,
- de rol van campagneteams,
- de ethiek van negatieve campagnes en
- de mentale gijzeling door peilingen.
Volgens WvdD heeft Wilders al zijn campagnewijsheid geleerd van de VS-Republiekijnen.
Na de pauze komen diverse aspecten aan de orde.
- Waarom kan de oppositie niet tegen de huidige regering op?
- Is Wilders naturel?
- De wijze van leidinggeven en volgen bij de PVV lijkt op het belijden van een religie. Hoe verweer je je daartegen?
- Welke hersengebieden worden geactiveerd bij bedreiding en angst?
- De PVV vult toch gewoon een gat in het politieke spectrum? Dus ook zonder psychologisch gemanipuleer zou Wilders gewonnen hebben.
- Worden neutrale mensen gemakkelijker beïnvloed door links, of door rechts?
- Is de PVV nu echt extremer en effectiever in de strategieën dan andere partijen?
- Zijn er echt zoveel domoren in Nederland?
- Moeten politci niet zichzelf blijven?
- Wat is het belang van lichaamstaal?
- Had Cohen niet boven de verwijten van Wilders moeten staan?
Calamity Jazz, de informele huisband van SCL, benut elke stilte langer dan 3 seconden om hun interpretatie van Jazzklassiekers te geven. Hoewel het wat vroeg in het jaar is voor Autumn Leaves kunnen de deelnemers het snel eens worden dat de band Ain't Misbehavin. Wederom hulde voor inzet en performance!