Verslag

Op dinsdag 16 maart was het dan zo ver, de Nanokaravaan deed Leiden aan. Na Nijmegen met “Kansen en risico’s voor gezondheid en economie”, Rotterdam met “biologische nanomachines: zien is geloven!” en Deventer met “Nanodeeltjes in het milieu. Zijn er echt risico’s” was het nu beurt aan Leiden met: “Nanobiologie, nieuwe mogelijkheden op de grens van nano en bio”.

Voorafgaand aan de lezing las Bart Braun een column voor over nanotechnologie en Cees Dekker, na te lezen op http://www.washetmaarwat.nl/bioblog/?p=680. Ook was er een filmpje over nanotechnologie 'Isolde in nanoland' te bekijken op http://www.wetenschap24.nl/video/bekijk/isolde-in-nanoland-[aflevering-1].htm

over wat nanotechnologie precies inhoud. Hierna kwam Cees Dekker met science fiction filmpjes uit het verleden waarna het intussen toch wel duidelijk was dat de toekomst altijd moeilijk te voorspellen is. Daarom het huidige onderzoek in de nanobiologie.

Want alhoewel nanotechnologie heel klein is zijn de toepassingen eindeloos; alhoewel ze dikwijls moeilijk te benoemen zijn. Wat de wetenschap al aardig kan is bijvoorbeeld synthetische biologie, het zelf beinvloeden van biologische systemen. Bij de mogelijkheden moet u denken aan biologische systemen te gebruiken voor de productie van plastic of biobrandstoffen. Biologie als de nieuwe computer van de toekomst, niet meer weg te denken uit het dagelijks leven.

Hier zijn wel wat hervormingen in de wetenschap nodig, want nanobiologie is al lang niet meer van de biologen, maar juist ook natuurkundigen, scheikundigen, wiskundigen en informatici. En er is nog veel kennis nodig, want om het leven te begrijpen moet je de bouwstenen ervan begrijpen, DNA, eiwitten, tot op losse moleculen, zeer complex. We kunnen al DNA inbrengen en een cel opdragen een eiwit naar wens te produceren. Maar, je kunt ook met de bouwstenen zelf beginnen en zo tot een levend wezen proberen te komen. Door behulp van DNA synthese is het bijvoorbeeld Craig Venter gelukt het genoom, de genetische informatie, van een hele simpele bacterie te produceren met als doel deze levensvatbaar te maken. Zo'n hele simpele bacterie, nog altijd zeer complex, kun je dan bijvoorbeeld extra DNA informatie geven om zo bijvoorbeeld heel effectief medicijnen te maken. Maar DNA kan nog op andere manieren worden toegepast zoals bijvoorbeeld lijm voor hele kleine sensors of gebruiken voor zelfassemblage systemen. Biologische systemen maar dan synthetisch gebruikt voor nieuwe doeleinden. Ook proberen ze in Delft de karakteristieken van DNA te bepalen door er met een nanopincet aan te trekken. En door het door een nanoporie te trekken zijn er weer mogelijkheden om de sequenctie van het DNA te bepalen om dit in de toekomst voor iedereen beschikbaar te maken.

Een ander voorbeeld was het gebruik van motoreiwitten die letterlijk over een treinrails van eiwitten lopen, maar dat je dit ook kan omdraaien waardoor je die treinrails over gefixeerde motoreiwitten kunt laten crowdsurfen. Dit kan dus gebruikt worden voor transport op moleculair niveau en kan de nanobiologie door mensenhanden worden gecontroleerd.

Dit bracht Prof. Dekker op de discussie of we de juiste vragen en kanttekeningen stellen bij deze synthetische biologie. Niet alleen de toepassing, maar ook (religieuze) sentimenten over wat je mag veranderen aan de natuur. Zijn conclusie was dat iedere technologie een mooie belofte en schikbeeld heeft en zo ook de nanobiologie. Dat we een algemene discussie zouden moeten voeren wat wij als maatschappij met technologie willen want het biedt mogelijkheden maar ook gevaren. Bovendien is Nanotechnologie een containerbegrip en enige focus is nodig om te kunnen bespreken wat we hier in de toekomst mee moeten. Want zelfs als een vooraanstaand wetenschapper in de nanobiologie is dit een moeilijke discussie die ver van de orde van de dag staan. Er wordt echter wel nu al maatschappelijke verantwoordelijkheid ingebouwd in de financiering van grote programma's zoals nanotechologie, zoals de nanokaravaan zelf.